برای آگاهی از هزینه کلّی یک پروژه نیاز به دانستن حجم عملیّاتی آن پروژه و هزینه اجرای آن می باشد. که برای دانستن آن نیاز به محاسبات آن ها می باشد. که به این محاسبات اصطلاحاً متره گفته می شود.
برای اجرای یک پروژه مثل ساختن یک منزل مسی اولّین چیزی که باید بدانیم مبلغ هزینه ایست که باید برای ساختن آن خرج نماییم . این هزینه چطوری مشخّص می شود؟ اکثراً با حدس زدن و با توجّه به زیر بنای ساختمان، و این که هر مترمربّع ساختمان حدوداً چند تمام می شود هزینه آنرا محاسبه می کنند، که این رقم با توجّه به متنوّع بودن نوع ساخت و مصالح به کار رفته متفاوت می باشد، لذا رقم قابل اعتمادی نمی باشد. به طور مثال یکی از آشنایان تعریف می کرد که منزلی داشت که می خواست تجدید بنا نماید، لذا تحقیق و بررسی می کند که ببیند این کار چقدر هزینه برمی دارد؟ ساختمانی که میخواست بسازد با زیر بنای یک صد مترمربّع و در پنج طبقه بود. در برسی ها به ایشان گفته می شود که پانصد متر بنایی که می خواهد بسازد هر متر مربّع حدود یک میلیون تومان خرج بر میدارد. یعنی ایشان می تواند با پانصد میلیون تومان ساختمان خودش را بسازد. او نیز این مبلغ را تهیه می کند و شروع به ساخت می نماید. به طوریکه خودش تعریف می کرد پانصد میلیون تومان ایشان خرج شده و تمام می شود ولی ساختمان تمام نمی شود. لذا مجبور می شود مقداری پول قرض کند ولی باز ساختمان کامل نمی شود. نهایتاً مجبور می شود یک طبقه از ساختمان را بفروشد تا بتواند آن را به اتمام برساند. در صورتی که قبلاً چنین نیّتی نداشت. ولی اگر در روز اوّل از روی نقشه و به طور دقیق متره بر آورد شده و هزینه قطعی آن محاسبه می شد، آن شخص با آگاهی کامل اقدام می کرد و طبق برنامه اش پیش می رفت.
اینک می خواهیم طرز تهیّه صحیح متره و محاسبه حجم ریالی و فیزیکی پروژه را یاد بگیریم.
باتوجّه به این که امروزه کامپیوتر کارها را آسان کرده و انجام دادن کارها با کامپیوتر راحت تر و آسان تر می باشد. ولی من در مورد آموزش متره فکر می کنم بهتر این است که اوّل به صورت سنّتی و دستی بیاموزیم و بعداً به سراغ کامپیوتر برویم.
اولّین موردی که برای نوشتن متره ضروری می باشد آشنائی به نقشه و خواندن راحت و کامل نقشه می باشد. برای شناخت نقشه لازم است اوّل با خطوط و علائم نقشه آشنا شویم:
انواع خطّوطی که در نقشه مورد استفاده قرار می گیرد :
خط دید : خطّی است که به صورت ممتد و نسبتاً پهن و کاملاً خوانا می باشد و خطّی است که درنگاه اوّل به یک جسمی آن خطوط را در آن می بینیم. به طور مثال اگر به یک قوطی کبریت به طور مستقیم نگاه کنیم چهار طرف آن را به صورت خط مستقیم می بینیم. که آنرا خط دید می نامیم .
خط ندید: خطّی است که به صورت خط و فاصله می باشد، و خطوطی است که در معرض دید نمی باشد مثل خطوط طبقات داخل یک کمد در دار که قاعدتاً از بیرون قابل دید نیست ولی وجود دارد. چنین خط هایی را باخط ندید ترسیم میکنند.
خطّ وسط یا سنترلاین یا خط آکس : خطّی است که به صورت خط و فاصله و نقطه می باشد که برای نشان دادن وسط یک جسم در نقشه از آن استفاده می شود. بخصوص در نقشه های راه، خط وسط راه را با این خط نشان می دهند.
خطّ برش: به هر جسمی که نگاه می کنیم ظاهر و نمای آن را می بینیم ولی وضعیّت داخل آن دیده نمی شود . با اینکه می دانیم در داخل آن جسم چه چیز هایی هست ولی نمی بینیم. برای نشان دادن موارد داخلی جسم یک برش فرضی در جسم ایجاد می کنیم، و قسمت های داخلی را نشان میدهیم. برای نشان دادن آن از خط برش استفاده می کنیم این خط مشابه خط وسط می باشد که در دو انتهای آن فلش عمود برخط ترسیم می شود.
خطّ اندازه: خطّی است که برای نشان دادن اندازه های نقشه مورد استفاده قرارمی گیرد، که قاعدتاً باخط نازکتری کشیده می شود، وبه اشکال مختلفی نشان داده می شود : اوّل دو خط کوتاه عمود برنقاطی که میخواهیم فاصله آن دو نقطه نشان داده شود کشیده و بعد بین این دو خط عمود بایک خط نسبتاً نازکتری به هم وصل شده و دو سر این خط را با فلش یا نقطه و یا خط اریب نشان میدهند.
خطّ انقطاع: خطّی است که برای کوتاه تر نشان دادن یک مسیر یکسان مورد استفاده قرار می گیرد. از قبیل نشان دادن مسیر یک راه.
آموزش متره برآورد هدف از خاکبرداری ساختمان، برداشت مصالح و مواد خاکی، شن، ماسه، قلوه سنگ و غیره به منظور ایجاد سطحی یکنواخت، شیب بندی و آماده سازی محل پی ساختمان، راه های ارتباطی و تامین خاک می باشد. آن چه که در خاکبردای حائز اهمیت می باشد اجرای عملیات با توجه به خطوط و ترازهای موجود و ارائه شده در نقشه های اجرایی و انجام این کار بر اساس دستورالعمل های دستگاه نظارت می باشد. نکته مهمی که باید در عملیات خاکبرداری و گودبرداری به آن توجه داشت، عدم قرارگیری سطوح خاکبرداری شده در برابر عوامل جوی و باران بیش از ۷۲ ساعت می باشد. اهمیت این امر به اندازه ای است که در صورتی که بنا به هر دلیلی عملیات اجرایی پس از خاکبرداری صورت نگیرد، باید دوباره نسبت به کنترل لایه های قبل، اصلاح و تسطیح و هم چنین رگلاژ سطح کار اقدام شود. رگلاژ سطح بدون پوشش مرحله ای است که به طور هم زمان با عملیات خاکبرداری اجرا می شود. اگر مدت زمان اجرای سایر مراحل به درازا بکشد، پیمانکار موظف است با نظارت دستگاه مربوطه نسبت به آماده سازی مجدد بستر خاک اقدام نماید.
آموزش متره برآورد آن چه که در طول عملیات خاکبرداری باید مورد توجه قرار گیرد، عدم خاکبرداری اضافی و در نتیجه از بین بردن مصالح کف و جداره ها می باشد. اهمیت این امر در قسمت هایی که بتن ریزی در آن ها صورت می پذیرد، دو چندان می باشد. نوع خاک محل اجرای پروژه می تواند در چگونگی به کارگیری و استقرار ماشین آلات و روش های مناسب برای انجام پروژه تاثیرگذار می باشد. یکی از عملیاتی که قبل از اجرای آن باید نسبت به خاکبرداری اقدام شود، ساخت کانال برای نصب لوله می باشد. انجام عملیات خاکبرداری به این منظور باید مطابق با نقشه و ارقام مشخص صورت پذیرد.
اجرای خاکبرداری شامل مراحل مختلفی می باشد. این مراحل شامل آماده سازی و بستر سازی خاک، آماده کردن بستر خیابان، مصالح خاکریزی، اصلاح مصالح و آماده سازی بستر خاکریزی می باشد. در ادامه به بیان جزئیات در مورد هریک از این مراحل می پردازیم.
آماده سازی بستر و زیر سازی آن
آن چه که در ابتدا برای زیرسازی و آماده سازی بستر باید انجام شود، اجرای عملیات خاکبرداری بر اساس نقشه های اجرایی می باشد. عملیات خاکبرداری باید تا رسیدن زمین به مقاومت کافی ادامه پیدا کند. در صورتی که برای رسیدن به تراز مورد نظر به خاکریزی نیاز باشد، در ابتدا باید نسبت به برداشتن خاک های نباتی تا عمق لازم اقدام کرده و پس از آن عملیات خاکریزی انجام گیرد. آن چه که در اجرای خاکبرداری حائز اهمیت می باشد عدم قشر خاکریز بیش از ۱۰ سانتی متر و توجه به شیب عرضی سطح برای جلوگیری از جمع شدن آب های سطحی می باشد.
آماده سازی بستر خیابان
قبل از انجام زیرسازی خیابان باید نسبت به اجرای عملیات خاکی تا تراز مشخص شده در نقشه های اجرایی اقدام شود. گاهی لازم است برای رسیدن به تراز مورد نظر، عملیات خاکریزی صورت گیرد که برای انجام این کار از خاک حاصل از خاک برداری استفاده می شود. در برخی موارد نیز نیاز به خاکبرداری می باشد. در عملیات خاکبرداری بستر مورد نظر باید تا رسیدن به تراز لازم، با مصالح مناسب پر شود.
مصالح خاکریزی
در تامین مصالح ساختمانی از مصالح حاصل از گودبرداری و خاکبرداری استفاده می شود. دستگاه نظارت باید بر خاکی که به این منظور مورد استفاده قرار می گیرد، نظارت داشته باشد. خاکی که به این منظور مورد استفاده قرار می گیرد در دو گروه خاک های درشت دانه و ریز دانه قرار می گیرند.
اصلاح مصالح
همان گونه که قبلا اشاره شد، در ابتدا باید از خاک های حاصل از خاکبرداری برای اجرای عملیات خاکریزی استفاده شود و در صورت کمبود خاک می توان از منابع قرضه استفاده کرد.
آماده سازی بستر خاکریزی
آموزش متره برآورد پس از انجام مرحله خاکبرداری نوبت به آماده سازی بستر خاکریزی می رسد. آن چه که قبل از اجرای مرحله خاکریزی باید انجام پذیرد، پاکسازی مناطق مشخص شده در نقشه های اجرایی از مصالح نامناسب، ریشه گیاهان و غیره می باشد. در صورت وجود آب های زیرزمینی نیز باید در ابتدا و قبل از اجرای عملیات نسبت به زهکشی اقدام شود. قبل از اجرای عملیات خاکریزی توجه به یک سری نکات بسیار حائز اهمیت می باشد. برای مثال در صورتی که در بستر خاکریزی ریزدانه هایی از جنس رس و سیلیس باشد، ابتدا باید تا عمق ۱۵ سانتی متری شخم زده شود و سپس با تراکم مورد نظر کوبیده شود. این در حالی است که در صورت وجود شن و ماسه در بستر خاکریزی، سطح مورد نظر باید رگلاژ و کوبیده شود. خاکریزی بر روی سطح بتنی نیز نیازمند شرایطی می باشد. برای مثال برای انجام این کار ابتدا باید سطح بتن تمیز و مرطوب شود. خاکریزی بر روی سطوح سنگی به گونه ای است که قبل از انجام این کار مواد خارجی، سنگ های سست و دیگر موارد اضافه باید حذف شوند و پس از ایجاد رطوبت در سطح آن نسبت به خاکریزی اقدام شود.
منبع : www.sakhtemanchi.com
درباره این سایت